HVALURIN ER MÍN

Tað eru góð tíðindi at fleiri flokkar í danska tinginum taka undir við burðardyggari veiðu av hvali og kópi í Norðurhøvum. Hetta visti Information at siga nú ein dagin frá eitt nú Christian Juhl hjá Eindarlistanum, sum er framsøgumaður í norðurlendskum og arktiskum málum.

L11 Lógarbroyting um ættleiðing

L11  Lógarbroyting um ættleiðing

Á ólavsøku 2018 yvirtaka Føroyar málsøkið familju-, persóns- og arvarætt. Yvirtøkan snýr seg m.a. um ættleiðing. Í hesum sambandinum var ein lógarbroyting á skránni í fólkatinginum í dag. Her greiddi Magni frá, at føroysku myndugleikarnir ynskja at halda á fram við tí framferðarhátti, sum er í dag. Tað merkir m.a. at foreldur, ið longu standa á bíðilista til ættleiðing, varðveita sítt pláss á listanum, óansæð um tey eru búsitandi í Føroyum ella Danmark ella velja at flyta ímillum londini.

KBU-skipanin umráðandi leiklut í at fáa læknar til Føroyar

Í farna mánaði spurdi Magni Arge danska heilsumálaráðharran, Ellen Trane Nørby, um tað var skilagott at broyta turnusskipanina hjá læknum, soleiðis at føroyingar fáa framíhjárætt til plássini í Føroyum og harvið vaksa um útlitini fyri at útbúnir føroyskir læknar koma heim til Føroya at starvast.  Svarið kom í dag og heilsumáraharrin er jalig í svarinum.

Í svarinum stendur m.a. at Sundhedsstyrelsen í Danmark, Videreuddannelsessekretariatet for Det Regionale Råd for Lægers Videreuddannelse Øst og Føroyar samráðast í løtuni um, um at fara at kanna møguligar broytingar í luttøkuni hjá Føroyum í mannagongdum í tilmeldingini til útbúgvingina. Heilsumálaráðharrin mælir Sundshedsstyrelsen til at hava grønlendska frymilin við í huganum í tilgongdini til eina møguliga føroyska útgávu av KBU-skipanini.

 

"Folketingets Sundheds- og Ældreudvalg har den 16. august 2017 stillet følgende

spørgsmål nr. 1094 (Alm. del) til sundhedsministeren, som hermed besvares. Spørgsmålet er stillet efter ønske fra Magni Arge (T).

Spørgsmål nr. 1094:

”Mener ministeren, at det ville være hensigtsmæssigt at modificere gældende KBU-ordning på Færøerne (Klinisk Basis Uddannelse) til en model, så lægestuderende og nyuddannede færøske læger får lettere adgang til KBU på Færøerne, og derved medvirke til at fremtidssikre Færøernes lægebehov?”

Svar:

Ministeriet har til brug for min besvarelse af spørgsmålet anmodet om bidrag fra Sundhedsstyrelsen. Sundhedsstyrelsen oplyser følgende vedrørende klinisk basisuddannelsesforløb på Færøerne:

”I de ugælde de ord i g oprettes kli isk basisudda elsesforløb KBU i hele Danmark svarende til antallet af tilmeldte læger til ordningen. Efter afsluttet basisuddannelse kan lægen søge om tilladelse til selvstændigt virke i Styrelsen for Patientsikkerhed, ligesom lægen vil kunne fortsætte i speciallægeuddannelsen i Danmark. Alle læger, uafhængig af nationalitet, som har gennemført en lægeuddannelse i Danmark, er således ligestillede i ordningen.

KBU, som er et 12 måneders uddannelsesforløb, tilbydes alle nyuddannede læger efter afsluttet lægeuddannelse fra et dansk universitet og aflagt lægeløfte. De tilmeldte lægestuderende eller læger modtager et lodtrækningsnummer, som angiver i hvilken rækkefølge, lægen skal vælge forløb blandt alle ledige forløb i Danmark. Forløbene på Færøerne slås op og søges gennem samme fordelingssystem som øvrige KBU-forløb i Danmark. Forløbene på Færøerne er ekstra forløb, hvilket betyder, at lægen udelukkende kommer til Færøerne efter eget ønske.

Sundhedsstyrelsen er i dialog med Færøerne og Videreuddannelsessekretariatet for Det Regionale Råd for Lægers Videreuddannelse Øst for at afsøge eventulle muligheder for at ændre Færøernes deltagelse i Danmarks procedurer for tilmelding til den kliniske basisuddannelse.

Sundhedsstyrelsen vil holde Sundheds- og Ældreministeriet orienteret om resultatet af disse drøftelser.”

Desuden supplerer Sundhedsstyrelsen med oplysninger vedr. basisuddannelsesstillinger i Grønland:

”Basisuddannelsesstilliger i Grønland vælges ikke via basislæge.dk so basisforløbene i Danmark og på Færøerne. I Grønland opslås 2 klinisk basisuddannelsesstillinger halvårligt på Dronning Ingrids Hospital i Nuuk, som kan søges af læger, der har tilmeldt sig KBU. Til disse stillinger fremsendes således en ansøgning og ansøgere med SUU, Alm.del - 2016-17 - Endeligt svar på spørgsmål 1094: MFU spm. om ministeren mener, at det ville være hensigtsmæssigt at modificere gældende KBU-ordning på Færøerne til en model, så lægestuderende og nyuddannede færøske læger får lettere adgang til KBU på Færøerne, til sundhedsministeren

grønlandsk baggrund har fortrinsret. Grønland er ansvarlig for uddannelsesforløbene, ligesom de obligatoriske kurser afholdes i Grønland.”

Sundhedsstyrelsen oplyser slutteligt, at der er fire basisuddannelsesstillinger på Grønland og ti klinisk basisforløb på Færøerne om året.

Det ligger mig meget på sinde, at vi i Danmark, herunder Færøerne, har et godt og trygt sundhedsvæsen, hvor alle patienter har lige adgang til sundhedsydelser af høj kvalitet. Det kræver blandt andet, at vi har dygtige læger, der ønsker at bosætte sig på Færøerne. Her er den kliniske basisuddannelse et vigtigt middel.  

Jeg har således stor forståelse for problemstillingen vedrørende klinisk basisuddannelse på Færøerne. Af den grund ser jeg også frem til resultatet af Sundhedsstyrelsens, Færøernes og Videreuddannelsessekretariatet for Det Regionale Råd for Lægers Videreuddannelse Østs dialog om basisuddannelse på Færøerne. Jeg vil opfordre Sundhedsstyrelsen til at tage den grønlandske model i betragtning i deres videre arbejde med en eventuel ny model på Færøerne.

Såfremt Sundhedsstyrelsen, Færøerne og Videreuddannelsessekretariatet for Det Regionalt Råd for Lægers Videreuddannelses Øst bliver enige om en ny model, vil jeg sørge for, at modellen sendes til orientering til Folketingets Sundheds- og Ældreudvalg". 

Føroyingar í Danmark fáa ikki stuðul til føroyska teldutalu

Tað eru dømir um, at føroyingar, ið hava starvast og búð í Danmark í fleiri ár, hava fingið verri sjón í so stóran mun, at tey hava tørv á teldutalu sum hjálpitól. Hóast føroysk teldutala er tøk, hava føroyingar, búsitandi í Danmark, fingið noktandi svar á umsókn um stuðul til føroyska teldutalu. Tað verður frá kommununi ikki mett, at tørvurin er nóg stórur at veita stuðul til føroyska teldutalu, m.a. við tí grundgeving at tey longu hava danska (og enska) eins og onnur við hesum tarni í Danmark. 

Tá eg setti fyrispurning um hetta til socialministaran, Mai Mercado, var svarið, at føroyingar búsitandi í Danmark hava rætt til hjálp sambært Serviceloven – eins og aðrir persónar við lógligum uppihaldi í landinum – og at kommunan skal veita stuðul til føroysku útgávuna, um borgarin uppfyllir treytirnar. Treytirnar eru sostatt sambært teimum donsku myndugleikunum ikki uppfyltar við at vera føroyingar og hava føroyskt sum móðurmál. Spurningurin er, nær verður tørvurin so mettur at vera nóg høgur, tá ynski um at varðveita samband og skrivligt samskifti við famillju og vinir í Føroyum, og harafturat dagføra seg um, hvat gongur fyri seg í tí føroysa samfelagnum? Skulu føroyingar einans bólkast við persónar frá øllum øðrum londum uttanfyri ríkisfelagsskapin, hóast vit frá Fólkatinginum og samgonguni í Danmark javnan verða tryggjað um at allir partar í ríkisfelagsskapinum eru javnsettir? Hetta seinna er ikki galdandi, tá ið tað kemur til teldutalu. Her skal leggjast afturat, at støðan í løtuni er so, at Føroyingar í Danmark, ið hava tørv á teldutalu, fáa ikki stuðul til at samskifta á teirra móðurmáli, meðan danir í Føroyum uttan nakrar serstakar treytir veita stuðul til danska teldutalu um tørvur er á tí.

Les § 20 spurningin og svarið her: http://www.ft.dk/samling/20161/spoergsmaal/S1389/index.htm

Magni spyr danska heilsumálaráðharran um KBU-skipanina í Føroyum

Spurningurin settur via Sundheds- og Ældreudvalget 16.08.2017:

Mener ministeren, at det ville være hensigtsmæssigt at modificere gældende KBU- ordning på Færøerne (Klinisk Basis Uddannelse) til en model, så lægestuderende og nyuddannede færøske læger får lettere adgang til KBU på Færøerne, og derved medvirke til at fremtidssikre Færøernes lægebehov?

 

Spurningurin settur til danska heilsumálaráðharran 09.08.2017:

Spørgsmål S 1425:

Mener ministeren, at det ville være hensigtsmæssigt at modificere gældende KBU- ordning på Færøerne (Klinisk Basis Uddannelse) til en model, så lægestuderende og nyuddannede færøske læger får lettere adgang til KBU på Færøerne, og derved medvirke til at fremtidssikre Færøernes lægebehov?

Svar:

Jeg synes, at tankerne og forslaget er interessant, og jeg tager gerne en videre drøftelse af forslaget.  Spørgsmålet falder dog uden for rammerne af et §20-spørgsmål, idet et svar vil kræve bidrag fra Sundhedsstyrelsen. Jeg må derfor henvise spørgeren til eventuelt at genfremsætte spørgsmålet som et udvalgsspørgsmål gennem Sundheds- og Ældreudvalget.

Magni Arge spyr danska heilsumálaráðharran um føroyskar fosturtøkur í Danmark

Hagtøl fra Statistisk Årbog 2017 vísa á, at tað í 2013 vórðu 36 fosturtøkur framdar í Føroyum pr. 1.000 fødd børn. Til samanbering var talið 259 í Danmark í 2014. 

Magni Arge hevur sett spurning til heilsumálaráðharran Ellen Trane Nørby um at greiða frá, um tað finnast hagtøl ið vísa, hvussu nógvar føroyskar kvinnur hava fingið framt fosturtøku í Danmark tey síðstu 20 árini. 

Spurningurin settur til Færøudvalget 17.07.2017:

I den nyeste udgave af Statistisk Årbog 2017 fremgår det, at antallet af provokerede aborter på Færøerne var 36 pr. 1000 levendefødte børn i 2013. I Danmark var det tilsvarende tal 259 i 2014. En af forklaringerne kan være, at Danmark fik en ny lov om abort i 1973, som afløste den mere restriktive abortlov fra 1956, mens den “gamle” og mere restriktive lov stadigvæk gælder for Færøerne. En anden forklaring kan være, at flere færøske kvinder får foretaget abort i udlandet.

Kan ministeren redegøre for, om der findes statistiske data der belyser, hvor mange kvinder bosiddende på Færøerne, der gennem de sidste 20 år har fået foretaget en provokeret abort i Danmark, og i givet fald oplyse, hvilke data findes og hvor store tallene er for hvert af de seneste 20 år?

Svar:

Jeg har til brug for besvarelsen indhentet nedenstående oplysninger hos Sundhedsdatastyrelsen, som jeg kan henholde mig til. Sundhedsdatastyrelsen har lavet et udtræk på baggrund af Register over Legalt Provokerede Aborter. Alle legalt provokerede aborter foretaget i Danmark, på sygehuse eller klinikker, skal indberettes til registeret. Udtrækket viser, at der i perioden 1997 til 2016 er indberettet 22 legalt provokerede aborter foretaget blandt kvinder, der er registreret som værende bosat på Færøerne. Det bemærkes, at ikke alle indberettede aborter indeholder oplysning om kvindens bopæl. På baggrund af diskretioneringshensyn er der ikke udarbejdet en fordeling af antal aborter pr. år. Sundhedsdatastyrelsen diskretionerer alle celler med <5 observationer.

RÆTTARGANGSLÓGIN DAGFØRAST

Í mars mánaði setti fólkatingsumboðið fyri Tjóðveldi, Magni Arge, løgmálaráðharranum, Søren Pape Poulsen, ein §20 spurning viðvíkjandi gongdini í dagføringini av rættargangslógini fyri Føroyar.

Rættargangslógin inniheldur m.a. reglur um dómstólarnar, strukturin hjá politinum og ákæruvaldinum, treytir fyri at vera og virka sum løgfrøðingur, reglur fyri viðgerðir hjá dómsstólum av borgarligum rættarmálum og revsimálum osfr.

Í grundgevingunum fyri tørvin á eini dagføring vísti Magni Arge m.a. á at sambært hansara keldum vóru umleið 200 tillagingar neyðugar. Svarið var tá, at ein arbeiðsbólkur skuldi setast á stovn, og hann skuldi koma við einum uppskoti til eina rættargangslóg fyri Føroyar. Hesin bólkur er nú settur og hann hevur havt sín fyrsta fund.

Limirnir í arbeiðsbólkinum eru fólk við hollari vitan um Føroyar og føroysku rættarskipanina, soleiðis verður tryggjað at lógaruppskotið endurspeglar føroyskt viðurskifti.

Limirnir eru:

Formaður Søren Holm Seerup,     Retten i Lyngby

Anders Aagaard,                           Justitsministeriet

Nella Festirstein,                           Færøernes Landsstyre

Sjúrður Rasmussen,                      Færøernes Landsstyre

Andrea Hilden Honoré,                 Domstolsstyrelsen

Ole Græsbøll Olesen,                    Dommerforeningen

Henrik Møller,                               Retten På Færøerne

Hanna Vang,                                 Retten på Færøerne

John Kølbæk,                                Færøernes Politi

Lene Moyell Johansen,                  Rigsombudsmanden på Færøerne

Christian Andreasen,                     Færøernes Advokatforening

Bárður Larsen,                               Færøernes Universitet

 

Arbeiði er sera umfatandi og arbeiðsbólkurin verður væntandi liðugur við dagføringina á sumri 2018.

Meiriluti fyri at yvirtaka rættarskipanina

Meiriluti fyri at yvirtaka rættarskipanina

Skal ein dómari vera fult førur fyri at taka eina rættvísa og fult upplýsta støðu í einum føroyskum rættarmáli, er neyðugt, at dómarin hevur stórt innlit í føroysk viðurskifti og í minsta lagi dugir málið. Tí setti Tjóðveldi á fólkatingi eisini spurningin í veljarakanningini, sum Gallup Føroyar gjørdi fyrra helming av mai mánaði, um tað er rætt at fara undir fyrireikingar at yvirtaka rættarskipanina. Niðurstøðan í veljarakanningini talar fyri seg.

Stór undirtøka fyri fólkaatkvøðu um stjórnarskipan

Tað eru útlit til metstóra valluttøku, tá atkvøðast skal um stjórnarskipanina. Níggju av tíggju veljarunum ætla sær á val, tá fólkaatkvøða verður um føroyska stjórnarskipan flaggdagin 25. apríl komandi ár.

Tað vísir ein fesk veljarakanning, sum Gallup Føroyar hevur gjørt fyri Tjóðveldi á Fólkatingi.

Av teimum 534 tilvildarliga spurdu veljarunum siga 89 prosent seg fara á val, tá ið fólkaatkvøða verður um eina føroyska stjórnarskipan hin 25. Apríl 2018.

Spurd, um føroyingar eiga at staðfesta rættin til sjálvi at avgera, um vit skulu verða partur av danska kongsríkinum, er heldur eingin ivi millum føroyingar.

Her svara 90 prosent av veljarunum at tað eiga vit, meðan fýra prosent siga nei og seks prosent vita ikki.

Kanningin vísir eisini at ein stórur meiriluti av veljarunum, 57 prosent, meta tað vera týdningarmikið, at Føroyar fáa egna stjórnarskipan.

25 prosent av veljarunum meta tað ikki vera týdningarmikið, at Føroyar fáa egna stjórnarskipan meðan 19 prosent av veljarunum vita ikki.

Magni Arge, fólkatingsmaður fyri Tjóðveldi, fegnast um úrslitini.

- Kanningin staðfestir púra greitt, at spurningurin um eina føroyska stjórnarskipan hevur ómetaliga stóran áhuga millum føroyingar, og at tað er rætt at taka eina fólkaatkvøðu um málið nú. At ein stórur meiriluti tekur undir við, at vit fáa okkara egnu stjórnarskipan, og níggju av tíggju veljarum ynskja at staðfesta rættin til sjálvi at avgera framtíðarstøðu Føroya, tað kann eg sum tjóðveldisumboð bara fegnast um, sigur Magni Arge.

534 veljarar hava svarað kanningini, sum Gallup Føroyar hevur gjørt fyri Tjóðveldi á fólkatingi í døgunum frá 3.- 15. mai.

Spurningarnir ljóðaðu soleiðis:

Metir tú tað vera týdningarmikið, at Føroyar fáa egna stjórnarskipan?
(57% svaraðu ja, 25% svaraðu nei, 19% svaraðu veit ikki)

Fer tú á val, tá ið fólkaatkvøða verður um eina føroyska stjórnarskipan hin 25. apríl 2018?
(89% svaraðu ja, 3% svaraðu nei, 7% svaraðu veit ikki)

Eiga føroyingar at staðfesta rættin til sjálvi at avgera, um vit skulu verða partur av danska kongsríkinum?
(90% svaraðu ja, 4% svaraðu nei, 6% svaraðu veit ikki)