Geopolitiska tyngdin hjá Danmark í heimssamfelagnum hvílir í stóran mun á staðsetingina hjá Grønlandi og Føroyum í Arktis og Norðuratlantshavi. Men tað er ein støða, sum Danmark bara hevur til láns.

Sera áhugavert var at vera í Edinburgh í byrjanini av mai og fylgja við valinum til skotska tjóðartingið, Holyrood, har skotar skuldu velja 129 tinglimir hósdagin. Tjóðskaparflokkurin, SNP, er framvegis nógv størsti flokkur í Skotlandi við 63 tinglimum. Konservativi flokkurin fekk 31 tinglimir, Labour 24 tinglimir, grøni flokkurin 6 og Liberalu Demokratarnir 5.

Nógv fólk møttu til kjakfund á Norðuratlantsbryggjuni í gjár, sum bar heitið “Rigsfælleskabets fremtid”. Martin Breum legði fyri við klippum úr sendirøðini um ríkisfelagsskapin og stjórnaði eisini kjakinum.

Jeg opforder derfor venligt Folketinget om ikke at sætte sig i vejen for afgørelsen, fordi der har været nok drama om forslaget på Færøerne. Vi har set gennem de sidste mange år, at dette har fyldt enormt meget i det politiske landskab, og nu hvor vi er så tæt på afgørelsen på en lang og sej kamp, synes jeg det er på sin plads at opfordre alle folketingsmedlemmer til at lade afgørelsen på Færøerne være entydig.

Jeg opforder derfor venligt Folketinget om ikke at sætte sig i vejen for afgørelsen, fordi der har været nok drama om forslaget på Færøerne. Vi har set gennem de sidste mange år, at dette har fyldt enormt meget i det politiske landskab, og nu hvor vi er så tæt på afgørelsen på en lang og sej kamp, synes jeg det er på sin plads at opfordre alle folketingsmedlemmer til at lade afgørelsen på Færøerne være entydig.

Brot úr kjaki við Sjúrð Skaale tann 26. apríl. Kjakið snúði seg um hvat vit leggja í Merkið og tað, at danir hava valt at flagga ólavsøkudagin.  

10. apríl vóru fólkatingslimirnir Sjúrður Skaale og Magni Arge á fundi í US State Department við Robert (Bob) Papp, sum er formaður í Arctic Council (Arktiska ráðnum). Robert Papp sýndi Føroyum stóran áhuga, og eisini segði seg verða áhugaðan at vitja í Føroyum.

Danmark hevur valt at styrkja um hernaðarligu átøkini í Irak og Sýria, men Føroyar eru ikki spurdar um eina støðutakan. Vit kunnu ímynda okkum, at Merkið fer at veittra uttan fyri donsku sendistovuna í Damaskus og staðfesta Føroyar sum krígsherjandi tjóð, hóast vit ongantíð formliga hava tikið undir við hesum

Ein nýggj føroysk stjórnarskipan skal bara staðfesta tað, sum vit eru samd um: At Føroya fólk er tjóð, at Føroyar eru land, og føroyska tjóðin sjálv ger av sína egnu lagnu í heimssamfelagnum. Haraftrat skal hon áseta tey borgarrættindi, sum hoyra einum nýmótans fólkaræði til. Arbeiðið er komið so væl áleiðis, at væl skuldi ligið fyri at fingið samtykt stjórnarskipanina í 2017

Í framløgu á Arctic Frontiers í Tromsø í dag førdi eg fram, at tað er stórur munur á fatanini av burðardyggari veiði í stórbýum og Arktis, og tí er neyðugt hjá arktiska fólkinum at seta teimum krøv, ið vilja hava ávirkan í økinum. Eisini greiddi eg frá átakinum um Føroyar sum maritiman tænastudepil, og hvussu føroyingar hava bygt land við at gagnnýta tilfeingið í havinum.

Røða hildin á Fólkatingi 8. oktobur 2015.

Føroyingar hava sett kós móti einum sjálvbjargnum búskapi, og tí hava vit sagt upp prísjavningina av blokkinum.  Men vit hava brúk fyri størri frælsi í uttanríkispolitikki og handilsmálum til tess at røkka málinum, og tí er neyðugt at nýskipa viðurskiftini millum Føroyar og Danmark.

Nógv bendir á, at danska stjórnin heldur seg kunna tryggja sítt vald í Arktis við at flagga við føroyska og grønlendska flagginum í Danmark, hóast stjórnin samstundis roynir at avmontera allar royndir at nýskipa stjórnarskipanarlig viðurskiftini við gomlu hjálondini. Í Føroya-nevndini fríggjadagin samanbar Lars Løkke Rasmussen Føroyar og Grønland við Møn og Bornholm.

Á fundi í Ferðslumálaráðnum í gjár kunnaði Magni Arge, fólkatingslimur, um føroyska flogferðslu og ætlanunum í samgonguskjalinum um at yvirtaka loftrúmið.

Arbeiðsbólkur á embætismannastigi er í gongd við at kanna um tað ber til at seta í gildi somu reglur hjá fyritíðarpensjónistum millum Føroyar og Danmark sum í Norðurlondum. Tað vísir svarið frá Jørn Neergaard Larsen, arbeiðsmarknaðarráðharra, til spurning frá Magna Arge, fólkatingsmann fyri Tjóðveldi.

Magni Arge, fólkatingslimur, spurdi í dag forsætisráðharran Lars Løkke Rasmussen, um Danmark vil virka við til, at Føroyar fáa størri sjálvstøðugt vald á uttanríkispolitiska økinum. Løkke svaraði, at tað ber ikki til, tí Danmark hevur bert ein uttanríkispolitikk.

– Hetta vísir eina gamla, imperialistiska tankagongd, har áhugin hjá Danmark altíð vinnur á møguleikanum hjá føroyingum at menna okkara handilspolitisku samstørv, sigur Magni Arge, fólkatingsmaður.

Hetta tóktist eisini vera ein endurtøka av orðunum hjá danska uttanríkisráðharranum fyri tíð síðan, tá hann segði, at Danmark var ein tjóð, ein rødd og hevði ein uttanríkispolitikk.

Handilspolitiska sambandið millum Føroyar og Danmark er skapt av søgu. Ein søga, sum førdi til, at Danmark bleiv limur í ES, meðan Føroyar vóru verandi uttanfyri. Ein søga, sum hevur havt við sær, at samhandil millum Føroyar og Danmark verður stýrdur av einari handilsavtalu millum Føroyar og ES. Og ein søga, sum hevur merkt, at Danmark fyri tveimum árum síðan luttók í størsta handilspolitiska áganginum móti Føroyum síðan seinni heimsbardaga.

– Hetta vísir heilt greitt, at tá tað snýr seg um verja føroysk áhugamál, so eru tað einans vit føroyingar, sum meta hetta hægst. Fyrst tosaði uttanríkisráðharrin um “én nation, én udenrigspolitik og én stemme”, og nú endurtekur forsætisráðharrin tað sama. Tað merkir, at danir flyta seg bara, um vit føroyingar sjálvir standa saman og halda á at gera okkara rætt galdandi. Tvey dømi um hetta eru fiskimarkið og ósemjan um pelagisku fiskasløgini, sigur Magni Arge.

– Veteransentrið fer at kanna, um tað eru forðingar í mun til veteranar, sum er búsitandi í Føroyum, sigur Peter Christensen í svari til fyrispurning frá Magna Arge, fólkatingsmanni, í mun til at javnseta krígsveteranar búsitandi í Føroyum við teir, sum eru búsitandi í Danmark.

/Magni Arge

Eg hugsi um tænastuna umborð á tjóðarflogfelagnum, sum hevur verið einastandandi frá fyrsta degi, tá Atlantsflog lætti sær á í mars 1988. Tað var í teimum døgum, tá tað var rættiliga forkunnugt at sleppa á flog, kappast var ikki so hart uppá prís, men tænastan umborð var yvirhøvur góð og eitt kappingarparametur.

Det er barndommens jul hjemme på Tinghúsvegur i Tórshavn. Der skal bages til jul, og der er meldt hyggestemning i køkkenet. Det er mor, der står for bagningen, og der er en særlig stemning, som er svær at beskrive.

Páskirnar eru halgasta høgtíð okkara, og fólk binda frið í stillu viku. Øll uttan formaðurin í Sambandsflokkinum, sum er farin at brestast sjálvan páskadag. Tað gjørdu bretar eisini í Írlandi fyri 100 árum síðan, men tað hjálpti ikki, tí írska tjóðin vann sær kortini pláss millum aðrar frælsar tjóðir.